جنسیت سازی در طراحی لباس به روش‌هایی گفته می‌شود که برای نشان دادن جنسیت فردی که لباس را می‌پوشد، استفاده می‌شود. این ممکن است شامل طرح ها، الگوها، رنگ‌ها و جزئیات دیگر باشد که به عنوان “مردانه” یا “زنانه” شناخته می‌شوند.
مثلا لباس‌های زنانه معمولاً دارای طرح ها و الگوهای کوچک‌تر و نرم‌تر هستند، در حالی که لباس‌های مردانه معمولاً دارای طرح ها و الگوهای بزرگ‌تر و شدیدتر هستند یا اینکه رنگ‌هایی که به عنوان “مردانه” و “زنانه” شناخته می‌شوند متفاوت هستند. مثلا رنگ صورتی غالباً با زنانه بودن مرتبط است در حالی که رنگ آبی و سیاه غالباً با مردانه بودن مرتبط هستند. با این حال، در طراحی لباس‌های جدیدتر، شاید از جنسیت سازی کلاً صرف نظر شده باشد و طراحان به دنبال طراحی لباس‌هایی باشند که هم برای مردان و هم برای زنان مناسب باشد.
انواع جنسیت سازی در طراحی لباس
در طراحی لباس، انواع مختلفی از جنسیت سازی وجود دارد که در زیر به توضیح هر یک می‌پردازیم:
- جنسیت سازی الگوها: الگوها به صورت دقیق شکل و ابعاد پارچه و لباس را تعیین می‌کنند. در لباس‌های زنانه، الگوها عموماً نرم و گرد هستند و منحنی‌های بیشتری دارند که به قالب بدن زنان شباهت بیشتری دارند. پهلوی بزرگ‌تر و کمری باریک‌تر در الگوهای لباس‌های زنانه مشاهده می‌شود. در برخی از الگوهای زنانه، خطوط و انحنای بیشتری به کار رفته که به همراه رنگ‌های نرم و طرح‌های کوچک، جنسیت زنانه را نشان می‌دهند.
در لباس‌های مردانه، الگوها بیشتر مربع و شکلاتی شکل هستند و لباس‌های مردانه دارای پهلوی کوچک‌تر و کمری بزرگ‌تر هستند. این الگوها به صورت مناسبی شکل بدن مردان را نشان می‌دهند. همچنین در الگوهای لباس‌های مردانه، تراکم پارچه نیز بیشتر است که به لباس جامد‌تری تبدیل می‌شود. بعضی از طرح‌های لباس‌های مردانه دارای خطوط و انحنای کمتری هستند که جنسیت مردانه را نشان می‌دهند.
- جنسیت سازی رنگ‌ها: رنگ‌ها نیز برای جنسیت سازی در طراحی لباس مهم هستند. این استناد به جنسیت برای رنگ‌ها ممکن است در بازارهای مختلف متفاوت باشد. در طراحی لباس، رنگ‌ها به عنوان یکی از اصلی‌ترین عناصر شناخته می‌شوند. در جامعه‌های مختلف، رنگ‌ها برای نمایش جنسیت و شخصیت فرد مورد استفاده قرار می‌گیرند اما باید توجه داشت که هر رنگ به تنهایی قابل شناخت جنسیت نیست و این وابسته به فرهنگ و تمایلات افراد است.
به طور کلی، رنگ‌های زنانه به رنگ‌های سبک، شاداب و روشن شناخته می‌شوند. به عنوان مثال، صورتی، قرمز و بنفش در طراحی لباس‌های زنانه مناسب به نظر می‌رسند. این رنگ‌ها با شخصیت زنانه، حساس، مهربان و دل‌نواز در ارتباط هستند.
از سوی دیگر، رنگ‌های مردانه به رنگ‌های تیره، جدی و محافظه‌کار شناخته می‌شوند. به عنوان مثال، سیاه، آبی تیره و خاکستری در طراحی لباس‌های مردانه مناسب به نظر می‌رسند. این رنگ‌ها با شخصیت مردانه، قدرتمند، جدی و محکم در ارتباط هستند.
- جنسیت سازی طرح‌ها: طرح‌ها نیز به عنوان یک عامل در جنسیت سازی لباس مطرح هستند. لباس‌هایی که برای زنان طراحی شده‌اند برش‌هایی با منحنی‌های نرم و فرم‌های مستطیلی دارند که این ویژگی‌ها به عنوان ویژگی‌های زنانه محسوب می‌شوند. در طرح‌های مردانه، از برش‌های تند و زاویه دار و فرم‌های مستطیلی برای نشان دادن قدرت استفاده می‌شود.
البته به علت تغییر در نگرش جامعه به جنسیت و تلاش برای ایجاد برابری جنسیتی، طرح‌هایی که نمی‌توانند برای هر دو جنس مناسب باشند، قدیمی شده‌اند. به عنوان جایگزین، طراحان لباس به سمت استفاده از شکل‌ها، الگوها و رنگ‌هایی می‌روند که برای هر دو جنس استفاده مناسبی دارند.
این عوامل به طور کلی، ممکن است با توجه به فرهنگ و عادات مردم و بازارهای مختلف، در طراحی لباس‌ها متفاوت باشند.
چرا جنسیت سازی در طراحی لباس اهمیت دارد؟
از قدیم گفته‌اند برای هرکسی نمی‌شود یک نسخه‌ی واحد پیچید. درباره طراحی لباس نیز همین داستان مطرح است. اگر اهل هنر و خلاقیت باشید، می‌دانید که جنسیت سازی یکی از روش‌های ساختن یک نسخه اختصاصی از یک لباس است
. این موضوع به دلیل داشتن تفاوت‌های بین جنسیت‌ها در بدن و پوست و نحوه استفاده از رنگ‌ها، الگوها و صورت‌های مختلف برای طراحی لباس مهم است.
توجه به جنسیت سازی در طراحی لباس به ویژه برای لباس‌هایی که برای فعالیت‌های ورزشی و یا حرکتی استفاده می‌شوند، بسیار حائز اهمیت است. زیرا طراحی لباس مناسب برای هر جنسیت، می‌تواند راحتی و عملکرد بهتر را برای فرد فراهم کند.
علاوه بر این، جنسیت سازی در طراحی لباس رابطه مستقیمی با شناخت فرهنگی دارد و می‌تواند به تقویت هویت و همبستگی فرهنگی کمک کند. مثلا در بسیاری از فرهنگ‌ها، رنگ‌های خاص و الگوها برای هر جنسیت مشخص شده‌اند و استفاده از آنها در طراحی لباس، می‌تواند به تقویت هویت فرهنگی کمک کند و از آن طرف، این دسته از طراحی‌ها طرفداران بیشتری را نیز جذب خود می‌کند.
مثال‌هایی برای جنسیت سازی در طراحی لباس
به این موارد فکر کنید. با کمی دقت درمی‌یابید که جنسیت سازی در طراحی، گاهی می‌تواند زیبایی لباس ما را دو چندان کند:
1- یقه پولو: یقه پولو یکی از پر استفاده ترین لباس های مردانه است که به عنوان نمادی از خصوصیات مردانه شناخته می شود.
2- پیراهن‌های پرپشت: پیراهن‌های پرپشت و حجیم به عنوان لباس‌های زنانه شناخته می‌شوند و برای نشان دادن زیبایی و انعطاف‌پذیری بدن زنانه طراحی شده‌اند.
3- طرح های چهارخانه: طرح های چهارخانه به عنوان الگوی پر‌استفاده در لباس‌های مردانه شناخته شده‌اند.
4- حجم و تنوع لباس: لباس‌های مردانه معمولاً به صورت ساده، کم حجم و با رنگ‌های کم استفاده می‌شوند، در حالی که لباس‌های زنانه دارای حجم و تنوع بیشتری هستند.
5-تزیینات: تزئینات لباس‌های زنانه شامل جزئیاتی مانند گل، پر، جواهرات بیشتری است، در حالی که دکوراسیون لباس‌های مردانه معمولاً ساده‌تر است.
این مثال‌ها تنها چند نمونه از جنسیت سازی در طراحی لباس هستند و در هر فرهنگ و جامعه ممکن است تفاوت‌های دیگری وجود داشته باشد.
آیا امروزه از جنسیت سازی در طراحی لباس استفاده می‌شود؟
در طراحی لباس امروزی، عمدتاً از جنسیت‌نگری کمتر استفاده می‌شود و به جای آن، تمرکز بر روی طراحی‌هایی با شکل‌های مناسب برای هر فرد، بدون توجه به جنسیت آنها است. این رویکرد به نام “غیربایاس در جنسیت” شناخته می‌شود که به معنی نادیده گرفتن جنسیت فرد در طراحی لباس است. رویکرد غیربایاس در جنسیت در طراحی لباس امروزی به دلیل توجه بیشتر به تنوع فردی و رفع تبعیض‌ها مورد توجه قرار گرفته است. با توجه به پذیرش و نهادینه شدن جامعه‌ای بیشتر و همچنین بهبود شرایط برای اقلیت‌ها، تلاش برای شناخت و قبول تنوع و عدم تبعیض در این زمینه‌ها اهمیت بیشتری پیدا کرده است.
این رویکرد همچنین به دلیل تأثیر مثبت آن در بازارابی و فروش لباس‌ها نیز جایگاه خود را در صنعت پوشاک پیدا کرده است و از سوی دیگر، این رویکرد می‌تواند به سازگاری بیشتر با تغییرات جامعه و فرهنگ کمک کند و همچنین به خلق یک جامعه تنوع‌پذیر کمک کند.
با این حال، برخی طراحان لباس هنوز هم از جنسیت سازی در طراحی لباس‌های خود استفاده می‌کنند و تحت تأثیر فرهنگ و جامعه، استانداردهای جنسیتی – اجتماعی و نیازهای بازار در بعضی فرهنگ‌ها، جنسیت سازی در طراحی لباس هنوز پرطرفدار است. برخی طراحان لباس به دنبال این هستند که با طراحی لباس‌هایی با جنسیت خاص، گروهی خاص از مخاطبین را جذب کنند و برخی افراد نیز ممکن است به دنبال پوشیدن لباس‌هایی با الهام از جنسیت خود باشند. در کل، استفاده از جنسیت سازی در طراحی لباس به عهده طراحان و تولیدکنندگان است و بستگی به هدف بازاریابی و طرح مورد نظر دارد.
همچنین می‌توانید با مجموعه مد و طراحی لباس آسیه صوفی، و خرید ترم دوم صفر تا صد جنسیت سازی در طراحی لباس را یاد بگیرید.
